تعریف وکالت و انواع آن
در ابتدا بهتر است بدانید وکالتنامه چیست؟ وکالت به معنی نمایندگی دادن به شخص دیگر در انجام امری است. بهطورکلی اشخاص در جامعه از حقوقی برخوردار هستند و میتوانند این حقوق را اعمال نمایند مثلاً شخصی که مالک مالی باشد میتواند آن را به دیگری بفروشد اجاره دهد و یا در رهن قرار دهد همچنین شخصی که از دیگری طلبی دارد میتواند آن را بدهکار ببخشد و یا اینکه شخصی که ازدواجکرده میتواند از همسر خود جدا شود.
تمامی مواردی که گفته شد اعمال حقوقی یعنی استفاده از تواناییهایی که قانون برای فرد تائید کرده است است همانطور که هر شخصی توانایی استفاده از این ویژگیها و اختیارات قانونی را دارد میتواند در استفاده از این ویژگیها و اختیارات قانونی به دیگران نیز نمایندگی اعطا کند یعنی به شخص دیگر اجازه بدهد تا این اختیارات قانونی را از جانب او اعمال کنند به این عمل اعطای وکالت یا وکالت گفته میشود؛ و سندی که در این خصوص تنظیم و نوشته میشود وکالتنامه است.
انواع وکالتنامه ازنظر شکل
بهطورکلی وکالتنامه ازنظر شکل اعطای آن به دودسته وکالتنامه رسمی و وکالتنامه غیررسمی تقسیم میشود.
وکالتنامه رسمی
بر مبنای مقررات قانون مدنی اساساً هر سندی که در دفتر اسناد رسمی و در نزد امور باصلاحیت قانونی و در حدود اختیارات قانونی تنظیم شود سند رسمی نامیده میشود. حال اگر شخصی قصد اعطای وکالت و نمایندگی به دیگری در انجام امری را دارد و این وکالت را در قالب سند رسمی با حضور در دفتر اسناد رسمی اعطا نماید به وکالت ای که به این شکل اعطاء شده است وکالت رسمی و به سند آن وکالتنامه رسمی گفته میشود.
وکالتنامه رسمی در حدود اختیارات که به وکیل اعطاشده است در تمامی دادگاهها وادارات دولتی قابل استناد بوده و مفاد آن قابلقبول خواهد بود مگر اینکه ادعای جعل نسبت به آن مطرح شود. درواقع اعطای وکالت در قالب سند رسمی وکیل و موکل را از اثبات وجود آن در حالت عادی بینیاز میکند.
وکالتنامه غیررسمی
وکالتنامه غیررسمی به وکالتی گفته میشود که در دفتر اسناد رسمی در نزد سردفتر تنظیمنشده باشد و بین افراد عادی به امضای وکیل و موکل رسیده باشد. چنین سند وکالتنامهای برای اینکه اعتبار و قابلیت استناد داشته باشد بایستی در دادگاه به تائید قاضی صلاحیتدار برسد.
انواع وکالتنامه ازنظر دایره اختیارات
وکالتنامه از منظر دایره اختیارات به دودسته وکالتهای مربوط به نقلوانتقال (وکالت فروش) و وکالتهای کاری تقسیمبندی میشوند:
وکالتنامه کاری
وکالتنامه رسمی که در اصطلاح حرفی به آن وکالت کاری گفته میشود عبارت است از وکالتنامهای که در آن موکل اختیاراتی در خصوص یک مال منقول یا غیرمنقول را به وکیل اعطا نموده و به او اختیار میدهد تا در خصوص امور مربوط به آن مال به ادارات دولتی و نهادهای حکومتی و انقلابی و یا غیره مراجعه نموده و نسبت به هر عملی بهجز نقلوانتقال مال مربوطه را انجام دهد. مثلاینکه شخصی به دیگری وکالتی اعطا میکند تا در خصوص کسب جواز و پروانه ساختوساز در مورد ملکی به شهرداری و بانکها و سایر ادارات مربوطه مراجعه نموده و کار دریافت پروانه ساختوساز را تا انتها انجام دهد.
وکالتنامه نقلوانتقال (وکالت فروش)
وکالتنامه مربوط به نقلوانتقال یا بر اساس آنچه در اصطلاح عرفی رایج است، وکالتنامه فروش به اعطای وکالت ای گفته میشود که درمان مشخص وکیل اختیار دادهشده در مورد موضوع اعمال معین یا کلیه اموال مربوط به شخص موکل، معاملاتی را که باعث انتقال مالکیت یا انتقال منافع است مثل فروختن ملک و یا اجاره دادن آن و یا در رهن قرار دادن آن را انجام دهد. برای اینکه وکالت اختیارات مذکور را داشته باشد بایستی این اختیارات یعنی اختیار در نقلوانتقال مورد وکالت در وکالتنامه صراحتاً ذکرشده باشد.
انواع وکالتنامه ازنظر حق عزل
وکالت بلاعزل
هرگاه موکل در وکالتی که به وکیل اعطا میکند حق عزل را از خود ساقط نماید یعنی اعلام کند که وکالتی که اعطا کرده را از وکیل پس نخواهد گرفت و او را عزل نخواهد کرد، این وکالت وکالتنامه بل اعزل نامیده میشود؛ بنابراین پس از اعطای این وکالت وکیل میتواند تمام اموری را که به او اختیار دادهشده اجرا نماید و موکل توانایی عزل وکیل و گرفتن اختیارات وکالت را ندارد.
وکالت با حق عزل
هرگاه موکل در سند وکالتی که به شخص وکیل اعطاشده است حق عزل را از خود ساقط نکرده باشد بر اساس مقرراتی که قانون مدنی تعیین کرده است میتواند هرگاه بخواهد وکیل را عزل نموده و کلیه اختیاراتی را که به او اعطا کرده بوده است پس گرفته و وکالت را باطل و بلااثر کند. پس از اعلام عزل کلیه اقداماتی که وکیل در چارچوب وکالت انجام دهد بیاعتبار خواهد بود.
وکالتنامه دادگستری و وکالتنامه مدنی
آخرین دستهبندی از وکالت که قابلارائه است تقسیم وکالت به انواع وکالتنامه دادگستری وکالت مدنی است.
وکالت دادگستری
وکالتنامه دادگستری درواقع فرمی است که به وکلای دادگستری از جانب کانون وکلا داده میشود و در آن موکل به وکیل دادگستری اختیار میدهد که امور مربوط به طرح و پیگیری دعاوی موکل در دادگستری را انجام دهد یعنی وکالت دادگستری صرفاً قابلاعطا به وکلای رسمی دادگستری هست (مگر موارد خاص مثل وکالت اتفاقی) و مربوط به استفاده در دادگاههای دادگستری وادارات ثبت و سایر ادارات مربوط به امور حقوقی دادگستری است.
وکالت مدنی
درواقع هرگاه طرفین که وکالت بین آنها اعطا میشود یعنی وکیل و موکل هیچیک از وکلای دادگستری نباشند به وکالتی که در این حالت اعطا میشود وکالت مدنی گفته میشود و وکالتنامه آن نیست که در این خصوص تنظیم میشود وکالت مدنی نام دارد. وکیل مدنی اجازه حضور در دادگستری و انجام و اعمال حقوق موکل در دادگاهها را ندارد و حضور در دادگاهها و پیگیری امور حقوقی صرفاً بایستی با اعطای وکالت دادگستری صورت بپذیرد.
مشاوره حقوقی تنظیم وکالت نامه
برای دریافت مشاوره تخصصی در خصوص انواع وکالت دعاوی مربوط به عقود وکالت همچنین استفاده از خدمات وکلای گروه وکلای ایران دادفر میتوانید به آدرس سایت گروه مراجعه فرمایید.
اشتراکها: فسخ وکالت - نحوه ابطال وکالت بلاعزل - شرایط فسخ وکالت - ایران دادفر