بایگانی دسته‌ی: حضانت

حضانت یعنی چه؟

حضانت در لغت به معنی پروردن است در اصطلاح عبارت است از نگهداری مادی و معنوی از کودک توسط کسانی که قانون مقرر داشته است. گروه وکلای ایران دادفر مشاوره حقوقی حضانت فرزند و مشاوره حضانت به صورت تلفنی و آنلاین در تهران و شهرستان ها در خدمت هم وطنان میباشد.

از مهم ترین مسائل کودک پس از تولد بحث حضانت سرپرستی و نگهداری اوست و برای اینکه کودک بتواند رشد نموده و به مراتب و مدارج پیشرفت و سلامت فکری و جسمی را طی بکند شکی نیست که احتیاج به پشتوانه و تکیه گاهی برای اتکا دارد تا بتواند به درجه ای از رشد و نمو برسد که بر انجام و مدیریت امور خود قادر باشد.

در این جاست که جایگاه نهادی به نام حضانت اهمیت می یابد که در پرتو قواعد آن کودک از یک تکیه گاه برخوردار باشد تا بتواند در امنیت فکری و آسایش زندگی کرده و آموزش و خدمات مورد نیاز خود رادریافت نماید تا جایی که خود قادر باشد به تامین نیازهای خود بپردازد.

تعریف فقهی حضانت چیست؟

به نظر میرسد در دیدگاه فقها مفهوم اصلی حضانت به معنی حفاظت کردن و نگهداری و حراست از کسی است که خود قادر به انجام این کار نیست.  ضمنا در معنای این واژه مفهوم تربیت وجود ندارد هرچند ممکن است لازمه نگهداری و حضانت طفل تربیت هم باشد .همچنین از برخی تعابیر فقها هم چنین بر می آید که شاید در مفهوم حضانت معنای تربیت هم مستتر باشد.

حضانت در اصطلاح فقیهان به دو معنی ذکر شده است که دو نوع برداشت از حضانت وجود دارد اول ولایت بر تربیت است و دیگری حضانت به معنای ولایت که یکی دیگر از آثار آن حق بر تربیت کودک است و امور دیگری مثل حفاظت و تغذیه و … در ذیل آن قرار می گیرد .باید گفت که حضانت در اینجا به معنی در دست گرفتن زمام امور کودک است و با ولایت تفاوت دارد.

حضانت در قوانین داخلی

ارکان اصلی حضانت  این است که اولا حضانت مخصوص والدین و بستگان است و بین بستگان رعایت طبقات ارث نمی شود و ثانیا نسبت به ممتنع از نگهداری طفل ، حضانت تکلیف و نسبت به دیگران حق است و ثالثا حفظ مادی و تربیت اخلاقی طفل متناسب با شان او باید باشد.

حضانت حق است یا تکلیف؟

ازنتایج تکلیف بودن حضانت بی اعتبار بودن قرارداد راجع به واگذاری یا اسقاط آن است و همینطور است پرداخت وجه التزام از سوی پدر و مادر.

همینطور باعث می شود مکلف در برابر دیگران مسئول اعمال طفل قرار بگیرد اختیاری که در این باره به پدر و مادر داده شده است چهره تکلیف نیز دارد و باید مصلحت طفل به کار برده شود. همین که کودک رشید شود حق حضانت هم مانند حق ولایت پایان می یابد زیرا دیگر نمی توان او را طفل نامید یا وجود این تکلیف ممکن است در دوران انتقالی مثلا در دوران تحصیل وجود داشته باشد.

حضانت در قانون مدنی

ماده 1169 قانون مدنی حق حضانت را تا 7 سالگی برای مادر و پس از آن برای پدر در نظر گرفته است. حق تقدم پدر بر مادر پس از انحلال نکاح نیز باقی است و نمی توان ادعا کرد که پس از جدایی زن و شوهر دادگاه اختیار کامل دارد تا طفل را به هر کدام بسپارد و این اختیار محدود است.

تمایل حقوقدانان بر این است که مصلحت طفل مهم ترین عامل تصمیم گیری در مورد وضع اوست بدون اینکه حق تقدم پدر و مادر بر دیگران نیز از یاد برده شود. یعنی محروم کردن آنان از حضانت به دلیل دفع ضرر تحمل نا پذیر ممکن است نه برای نفع بیشتر.

حضانت در قوانین و اسناد بین المللی

در قوانین و اسناد بین المللی هم به موضوع سرپرستی و حضانت از کودک توجه شده است در کنوانسیون حقوق کودک نیز به طور اخص در این باره تصمیم گیری شده است . در ماده 9 کنوانسیون حقوق کودک نیز این موضوع به صورت ظریفی مطرح شده است که کودکان باید حتی الامکان تحت حضانت و سر پرستی والدین خود قرار داشته باشند مگر در صورتی که مصلحت مهمی در کار باشد . در این ماده شاره شده است.

كشورهاي‌ طرف‌ كنوانسيون‌ تضمين‌ مي‌نمايند كه‌ كودكان‌ عليرغم‌ خواسته‌شان‌ از والدين‌ خود جدا نشوند، مگر در مواردي‌ كه‌ مقامات‌ ذيصلاح‌ مطابق‌ قوانين‌ و مقررات‌ و پس‌ از بررسيهاي‌ قضايي‌ مصمم‌ شوند كه‌ اين‌ جدايي‌ به‌ نفع‌ كودك‌ است‌. اين‌ گونه‌ تصميمات‌ ممكن‌ است‌ در موارد به‌ خصوصي‌ از قبيل‌ سوءاستفاده‌ و يا بي‌توجهي‌ والدين‌ كودك‌ و يا هنگام‌ جدا شدن‌ والدين‌ از يكديگر ضرورت‌ يابد و در اين‌ صورت‌ بايد در مورد محل‌ اقامت‌ كودك‌ تصميمي‌ اتخاذ شود.

انواع حضانت در قوانین کشورهای مختلف

حضانت متناوب Alternating custody

این نوع از حضانت نوعی قرارداد حضانت یا نوعی از حکم دادگاه است که در آن کودک برایرسد در دیدگاه فققرارداد حضانت یا نوعی از حکم دادگاه است که در آن  حضانت و مشکلات آن ارایه می شود .

آن در حقوق بین المل یک دوره زمانی نسبتا طولانی برای حضانت به یکی از والدین سپرده می شود و در ادامه پس از پایان آن دوره برای یک دوره زمانی در اختیار والد دیگر قرار می گیرد و به این صورت کودک برای دوره های متوالی و  با یکی از والدین خود زندگی می کند و مسئولیت او با والدی است که سرپرستی او را در  زمان خاص بر عهده دارد.

مشکلی که برای این نوع از حضانت مطرح شده است عدم یکپارچگی در سیست تربیتی والدین برای کودک و محروم بودن کودک از حضانت دو والد می باشد که ممکن است باعث ایجاد آسیب به کودک در طولانی مدت شود.

حضانت اشتراکی  Shared custody

این نوع از سرپرستی نوعی است که در آن والدین بر اساس یک قرارداد یا حکم دادگاه موظف به نگهداری از کودک برای دوره های زمانی یکسان می شوند به این صورت که هریک از والدین برای مدتی نگهداری از کودک را به عهده می گیرد و دوره بعدی نگهداری از کودک بر عهده والد دیگر و بای مدت یکسان با دوره قبلی می باشد .

تفاوت این نوع از سرپرستی با نوع قبلی در این است که در سرپرستی متناوب ممکن است طول دوره های حضانت برای هر دو والد یکسان نباشد ولی در این نوع حضانت طول دوره یکسان است.

و مسئولیتی که والدین برای تربیت فرزندان خود به عهده گرفته اند به صورت مشترک و مساوی بین آنها تقسیم شده است.

مشکلاتی که برای سرپرستی متناوب گفته شد برای سرپرستی اشتراکی نیز قابل طرح است.

حضانت حفاظتی Bird’s nest custody

در این نوع از حضانت والدین برای حضانت فرزند خود به یک مکان معین که محل اقامت کودک از طرف مقامات رسمی تعیین شده می روند و در آنجا وظایف سرپرستی خود را  انجام می دهند و این نوع حضانت بیشتر برای تغییر رفتار و بهبود در رفتار والدین است . این روش در اثر حکمی از یک دادگاه در ویرجینیای آمریکا  که در سال 2000 صادر شده بود ایجاد شده و به سرعت در آمریکا محبوبیت و رواج یافت.

حضانت متصل  Joint custody

در این نوع از حضانت که معمول ترین نوع حضانت نیز محسوب می شود والدین به صورت همزمان و در یک مکان از کودک سرپرستی می کنند که این موضوع گاهی از سوی دادگاه نیز برای طرفین در نظر گرفته می شود.

می توان گفت که این نوع از حضانت بهترین و کامل ترین نوع حضانت برای کودک می باشد چون کودک در طول دوره سرپرستی خود از وجود هر دو والد سود می برد و احتمال آسیب های اجتماعی و روانی به کودک نیز در پرتو این سرپرستی کاهش می یابد.

همچنین در اسناد مختلف بین المللی نیز این نوع از حضانت به عنوان نوع حضانت مطلوب برای تربیت کودکان در نظر گرفته شده. اما با توجه به اینکه مشکلات اجرایی (مثل تنظیم برنامه ها و پرداخت هزینه ها) و مشکلات شخصی ( مثل اضطراب وارد شده به طفل) در این نوع از حضانت بسیار دیده می شود لذا این نوع حضانت در آرای دادگاه بسیار کم دیده می شود.

حضانت تک والدی Sole custody

در این نوع از حضانت سرپرستی کودک به یک والد واگذار می شود و تمام مسئولیت و حقوق مربوط به حضانت به والدی که حضانت را دارد منتقل می شود و والد دیگر از هر گونه حق حضانت و مسئولیت در قبال مدت حضانت طرف دیگر محروم است.

این نوع از حضانت نیز به سبب تک والدی بودن دارای مشکلاتی است که برای حضانت متناوب و اشتراکی ذکر شد اما از جهاتی بر آن انواع حضانت برتری دارد زیرا کودک تحت یک نوع از سیاست تربیتی و بینش تربیتی قرار گرفته و دچار دو گانگی در الگو گیری از والدین خود نمی شود.

برای مشاوره تلفنی، حضوری و آنلاین با بهترین وکیل حضانت تهران و شهرستان می توانید با راههای ارتباطی گروه وکلای ایران دادفر تماس گرفته و برای استفاده از راهنمایی بهترین وکیل حضانت تهران و شهرستان با گروه وکلای تهران دادفر ارتباط برقرار کنید.

وکیل دادگستری