آیا امکان ابطال فروش مال مشاع وجود دارد؟: قبل از پاسخ به این سوال در ابتدا باید جواب کلی و جامع از مال مشاع بدهیم.
مال مشاع چیست؟
به ملک و یا مالی گفته می شود که در بین چند نفر و یا دو نفر مشاع شود و این چند نفر مالک مشترک این مال و ملک شوند. این گونه اموال مشاع ممکن است که چند نفر به صورت دلخواهی یک قرداد ببندند و با خواست این افراد این قرار داد مال مشاع تنظیم شود و یا ممکن است به صورت غیر ارادی و بدون خواستار قلبی و به صورت قهری همانند: ارث مثلا یک مال به صورت اشتراکی در بین چندین نفر مشترک شود.
فروش مال مشاع چگونه صورت می گیرد؟
برای فروش مال مشاع نیاز به رضایت همه این افراد می باشد و در صورتی که همه افراد مشترک در یک مال یا ملک راضی به فروش ملک باشند می توان آن ملک را به فروش رساند اما در صورتی که تعدادی از این افراد حتی اگر یک نفر از مالکان این ملک راضی به فروش نباشد، فروش این ملک دچار پیچیدگی و مشکلات می شود.
اگر مال مشاع باشد و قابلیت تقسیم دارد می توان در ابتدا آن ملک یا مال را تقسیم کرد و سپس اقدام به فروش آن کرد و اگر مال یا ملک قابلیت تقسیم ندارد و شرکا و صاحبان مال مشاع به فروش این مال مشترک، راضی نباشند این معامله دچار مشکلات حقوقی جدی می شود.
بر اساس قانون مدنی حاکم بر کشور ایران برای فروش ملک و یا مال مشاع، رضایت و اجازه تمام شرکا در این ملک ضروری می باشد و این رضایت همگانی باعث انجام فروش ملک می شود و اگر مال قابلیت تقسیم داشت می توان هر کدام از این افراد شریک در مال مشاع درخواست تقسیم مال کند و سهم خود را بفروشد یا در برای خود نگه دارد.
اولین مرحله برای فروش مال مشاع باید مال تقسیم شود و یا درخواست برای افزار مال مشاع و یا تقسیم مال مشاع توسط شرکا و صاحبان ملک داده شود و در صورتی که مال مشاع قابلیت تقسیم را ندارد و نمی توان آن را تقسیم کرد توسط کارشناسان مخصوص بررسی می شود و سپس گواهی عدم تقسیم و یا عدم افراز مال صادر می شود.
شرکا در این مرحله می توانند از طریق دادگاه اقدام به فروش مال کنند و سپس اقدام به فروش مال مشاع غیر قابل تقسیم کنند. به مال مشاعی که قابلیت تقسیم و افراز ندارد در قانون به مال مشاع غیر قابل افزار شناخته می شود.
مثال برای فروش مال غیر قابل تقسیم یا غیر قابل افراز: در صورتی که ۴ شریک هستند که یک ماشین یا یک خودرو و اتومبیلی( که قابلیت تقسیم ندارد) را به ارث برده باشند یا به هر دلیلی شریک در آن خودرو شدند، به علت غیر قابل تقسیم بودن خودرو، یکی از این شرکا به دادگاه می رود و گواهی غیر قابل تقسیم و یا غیر قابل افراز بودن ماشین را به عنوان سند به دادگاه بدهد و در صورت بررسی این گواهی و تایید از طرف دادگاه، دادگاه گواهی و مجوز برای فروش این مال غیر قابل تقسیم صادر می کند.
مشاوره حقوقی
فروش مال مشاع بدون رضایت سایر شرکا
هنگامی که یکی از شرکا اقدام به فروش سهم خود از مال مشاع کند این معالمه از لحاظ قانونی و شرعی هیچ ایراد و مشکلی دارند و کاملا صحیح و درست می باشد. اما زمانی که یکی از شرکا سهم سایر شرکا را بدون رضایت سایر شرکا بفروشد غیر قانونی می باشد و در این زمینه نام فضولی می گیرد.
در صورتی که شرکا این معالمه ها را قبول کنند، معالمه به صورت صحیح و کاملا درست به پایان می رسد. اگر شخص سهم خود را بفروشد هیچ مانعی موجود نیست، اما سایر شرکا دارای حق شفعه می باشند و می توانند از این حق خود نهایت استفاده را بکنند.
در صورتی که معالمه از طرف شرکا رد و تایید نشوند شرکا می توانند اقدام پرداخت مبلغ به خریدار کنند. مبلغی که خریدار در ازای خرید سهم مال مشاع، شریک قبلی پرداخت کرده است را باید به صورت کامل پرداخت کنند و مجدد سهم خود را به تملک بگیرند و به سهم های خود بر گردانند.
ابطال فروش مال مشاع
حال اگر مال مشاع به فروش رسید و شرکا می خواهند اقدام به ابطال فروش مال مشاع کنند، چه اقداماتی را باید انجام دهند؟
ابطال فروش سهم هر شریکی وجود ندارد یعنی اگر یکی از آن چهار نفر سهم خود را بفروشد، سایر شرکا نمی توانند آن فروش را ابطال کنند اما می توانند از حقوق شفعه که در اختیار آن ها گذاشته شده است استفاده کنند.
در صورتی که مال مشاع زمین باشد و قابلیت تقسیم دارد و از دسته اموال مشاع به حساب آیند، می توانند شرکا اقدام به ابطال فروش مال مشاع و قابل افراز خود کنند.
در صورتی درخواست ابطال مال مشاع تایید می شود و از طرف دادگاه رد نمی شود، زمانی است که مراحل فروش آن مال مشاع به صورت قانونی و تشریفات قانونی انجام نشده باشد و یا در زمانی که یک شخص ثالث به فروش مال مشاع اعتراض کند در آن هنگام مجوز برای ابطال مال مشاع صادر می شود.
ابطال تقسیم مال مشاع
- در صورتی که حق یکی از شرکا به درستی و کامل به آن داده نشده باشد و یا حق یکی از شرکا پس از تقسیم ضایع شود و سهم آن نسبت به سایر شرکا کم تر و یا بیشتر باشد این سند از طرف دادگاه و با حکم دادگاه باطل می شود.
- در صورتی که شرکا بر اساس رضایت خود اقدام به تقسیم مال مشاع کنند و سپس می خواهند مجدد خواهان مال مشاع می شوند و از وضعیت تقسیم آن مال راضی نباشند، در صورتی که تمام این شرکا راضی به ابطال تقسیم هستند و هیچ مشکلی با این موضوع ندارند می توانند درخواست ابطال تقسیم مال افراز بدهند. پس از ابطال تقسیم مال مشاع، از طرف دادگاه اسناد صادر شده برای مالکیت هر کدام از این مالکان نیز باطل می شود و مال از حالت تقسیم خارج می شود و به وضعیت مال مشاع بر می گردد.
- اگر یک شخص در زمینه دستور فروش ملک قابل افراز و مشاع طرح دعوا تقاضا کند، در ابتدا باید طریق دفاتر الکترونیک قضایی اقدام به ثبت کند تا مدارک لازم و دادخواست گواهی فروش ملک ثبت شوند و سپس درخواست و تقاضا این شخص به دادگاه های حقوقی ارسال می شود.
هزینه های مالی ابطال تقسیم مال مشاع
از لحاظ قانونی ابطال تقسیم مال مشاع و هزینه های کلی آن یک نوع دعوای مالی می باشد و هزینه های کلی آن توسط تعرفه دعاوی مالی تنظیم و معین می شود.
نتیجه گیری:
ابطال تقسیم مال مشاع، فروش مال مشاع، ابطال فروش مال مشاع، تقسیم مال مشاع و حتی ابطال و تقسیم و فروش مال غیر قابل مشاع و اموال منقول و غیر قابل منقول مسائل پیچیده ای می باشند، چون حق و حقوق چندین نفر در یک مسئله موجود می باشد و باید تمام حق حقوق مالی این افراد و شرکا به صورت یک سان و مساوی باید داده شود و هیچ کدام از این شرکا سهم آن بیشتر از سایر شرکا یا کم تر از سایر شرکا نباشد. به همین دلیل روند بررسی و نتیجه گیری نهایی این مسائل مرتبط به مال مشاع و مال غیر قابل تقسیم طولانی و زمان بر می باشد، تا به نتایج درستی برسد و حقوق تمام شرکا حفظ شود و حق یک نفر از این شرکا نباید ضایع شود.
مسائل حقوقی و مسائل تقسیم مال مشاع و فروش مال مشاع به خصوص مسائل تقسیم ارث مال مشاع، که دارای چندین شریک می باشند بسیار پیچیده هستند و باید تمام جوانب این مسائل و اموال منقول و یا غیر منقول به خوبی بررسی شوند و سپس به صورت عادل و جامع این مال و یا اموال مشاع قابل تقسیم و یا غیر قابل تقسیم، توسط دادگاه صورت گیرد.