جرایم پزشکی چیست؟

به طور کلی در باره جرایم پزشکی می­شود گفت که هرگاه در اثر تقصیر یا عمد پزشک معالج به شخص بیمار صدمه‌ای وارد شود اگر این صدمه به صورت عمد یا غیر عمد باشد بر اساس قوانین جنایات عمد و شبه عمد عمل خواهد شد همین طور ممکن است رفتار و عملکرد پزشک بر اساس مقررات مربوط به مقررات تخصصی پزشکان  هم تخلف انتظامی نیز محسوب شود.

تفاوت جرایم پزشکی و جرایم عادی

 جرم عمومی

اگر شخصی که دارای عنوان پزشکی و مدرک معتبر پزشکی می باشد جرایم عمومی که در قانون برای تمامی اشخاص بدون قید موقعیت و عنوان شغلی مطرح شده است را انجام دهد مرتکب جرب پزشکی نشده است زیرا داشتن عنوان پزشک به تنهایی برای شمول تعرف جرایم پزشکی برای تمام رفتارهای شخص پزشک کافی نیست. و باید رفتار کجرمانه در محدوده فعالیت شغلی پزشک اتفاق بیافتد.

مثلا اگر شخص پزشک در درگیری خارج از بیمارستان با شخصی به او توهین کند یا  جراحت بدنی وارد کند این عمل در قالب جرایم پزشکی قابل پیگیری نیست و توصیف جرم عمومی را دارد زیرا که در این وضعیت پزشک به مثابه یک فرد عادی در اجتماع مرتکب جرم شده است و عنوان پزشک در موضوع دخالتی ندارد.

جرم پزشکی

اگر پزشکی در حیطه کاری خود مقررات و موازین تخصصی مربوط به پزشکی و دستورالعمل های لازم برای انجام اعمال پزشکی رعایت نماید و یا مرتکب قصور یا تقصیر می‌شود که از آن آسیب و صدمه ای به شخص بیمار برسد در این صورت چون عملی که انجام شده با حوزه تخصصی فعالیت پزشک ارتباط دارد جرمی که اتفاق می‌افتد جرم پزشکی است.

برای مثال اگر پزشکی در جراحی که انجام می دهد مواد مربوط به ضدعفونی را انجام ندهد و باعث عفونت در بدن بیمار شود و یا اینکه مثلاً ابزاری که برای عمل خود استفاده کرده کیفیت لازم را نداشته و پزشک از این موضوع آگاه بوده باشد و یا اینکه داروی اشتباهی را تجویز اشتباهی برای بیمار انجام شده باشد و باعث صدمه بدنی و آسیب جسمی و روحی به بیمار بشود در این صورت عملی که اتفاق افتاده جرم پزشکی است.

تفاوت جرایم پزشکی و تخلفات پزشکی

تخلفات پزشکی

پزشکان هم به موجب مقررات حقوقی و کیفری و هم به سبب موازین صنفی مسئول تخلفات خود هستند. تخلفات پزشکی مثل سهل انگاری در انجام وظایف و یا افشای اسرار بیمار هستند که پزشک بر خلاف مقررات و قوانین مشخص شده صنفی عمل می کند رسیدگی به تخلفات پزشکی در صلاحیت دادسرای انتظامی پزشکان است.

بنابراین برای اعمال پزشک تخلف انتظامی محسوب می شود در  در مقررات صنفی مجازات تعیین شده مثل اینکه پزشکی بدون اینکه تخصص داشته باشد تابلو تخصص را برای خود استفاده نماید.

تخلفات انتظامی شامل موارد ذیل می شود:

1-سهل انگاری در انجام وظیفه وعدم رعایت موازین علمی، شرعی و قانونی

2-افشا نمودن اسرار و نوع بیماری

3- انجام اعمال خلاف شئون پزشکی

4- جذب بیمار از طریق تبلیغات گمراه کننده

جرایم  ناشی از قصور و تقصیر

هر چند ماده ۱۸۵ قانون مجازات اسلامی با بیان اینکه اگر پزشک و  برائت حاصل نماید از مسئولیت کیفری مصون خواهد ماند اما در این موضوع شرایطی را نیز بیان نموده و این بری بودن مسئولیت کیفری مطلق و بی قید و شرط نیست.

قانون مجازات در مورد  ۴۹۵ بیان داشته است:«هرگاه پزشک در معالجاتی که انجام میدهد موجب تلف یا صدمه بدنی گردد، ضامن دیه است مگر آنکه عمل او مطابق مقررات پزشکی و موازین فنی باشد یا اینکه قبل از معالجه برائت گرفته باشد و مرتکب تقصیری هم نشود و چنانچه اخذ برائت از مریض به دلیل نابالغ یا مجنون بودن او، معتبر نباشد و یا تحصیل برائت از او به دلیل بیهوشی و مانند آن ممکن نگردد، برائت از و ل ی مریض تحصیل میشود».

پس اگر پزشک از بیمار رضایت نامه و برائت نیز گرفته باشد اما در انجام فعالیت خود سهل انگاری، قصور و یا عدم رعایت موازین و مقررات فنی  پزشکی بکند مستحق مجازات کیفری و قابل تعقیب جزایی می باشد.

پس اگر پزشک در فعالیت درمانی خود بر روی بیمار از روی عمد و یا به تقصیر اعمالی را انجام دهد و یا اینکه اعمال واجب را که برای درمان بیمار لازم بوده است ترک نماید. چون با سهل انگاری و تقصیر خود و همچنین عدم رعایت موازین قانونی باعث ایراد صدمه و آسیب به بیمار شده است هر چند که از بیمار قبل از انجام امور پزشکی برائت نیز گرفته باشد به موجب قانون مجازات اسلامی  مستحق کیفر است.

مصادیق جرایم پزشکی شامل موارد ذیل است:

سقط جنین جرایم پزشکی

ماده ۶۲۴ قانون مجازات اسلامی سقط جنین را که بدون دستور دادگاه و مجوز قانونی توسط پزشک صورت گرفته است جرم انگاری نموده استدر این ماده بیان شده است:

«اگر طبیب یا ماما یا داروفروش و اشخاصی که به عنوان طبابت یا مامایی یا جراحی یا داروفروشی اقدام می‌کنند، وسایل سقط جنین را فراهم سازند یا مباشرت به اسقاط جنین کنند، به حبس از دو تا پنج سال محکوم خواهند شد و حکم به پرداخت دیه مطابق مقررات مربوط صورت خواهد پذیرفت.» همین که پزشک ماما یا کادر درمان مقدمات سقط جنین را فراهم نمایند این جرم محقق شده است.

افشای اسرار بیمار از جرایم پزشکی

قانون مجازات اسلامی پزشکان رازداری و حفظ اسرار بیماران خود موظف نموده پس اگر پزشکی امانتداری و رازداری را رعایت   نکرده و اسرار بیمار خود را فاش نماید به موجب ماده ۶۴۸ قانون مجازات اسلامی  مستوجب کیفر می باشد. مطابق ماده 64800 قانون مجازات اسلامی؛ اطبا و جراحان و ماماها و داروفروشان و کلیه کسانی که به مناسبت شغل یا حرفه خود محرم اسرار می شوند،هر گاه در غیر از موارد قانونی، اسرار مردم را افشا کنند،به سه ماه و یک روز تا یک سال و یا به یک میلیون و پانصد هزار تا شش میلیون ریال جزای نقدی، محکوم می شود.

صادر کردن گواهی بر خلاف واقع از جرایم پزشکی

 

ماده ۵۳۹ قانون مجازات اسلامی پزشک  بر خلاف واقع گواهی را برای شخص صادر نماید که این شخص از این گواهینامه برای معافیت از خدمات دولتی یا نظام وظیفه یا برای تقدیم به دادگاه و دادگستری استفاده نماید شخص صادر کننده گواهی از ۶ ماه تا ۲ سال حبس یا به سه تا ۱۲ میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شود.

هرگاه این گواهینامه در قبال دریافت مال صادر شده باشد در این صورت پزشک به مجازات گرفتن رشوه نیز محکوم می شود.

مساعدت کردن در خودکشی از جرایم پزشکی

هرچند به موجب قوانین و مقررات کیفری ایران خودکشی جرم محسوب نمی شود اما مساعدت و یاری شخص برای انجام خودکشی به عنوان معاونت در  خودکشی  قابل تعقیب کیفری  است.

جعل عناوین پزشکی

به موجب قانون مجازات اسلامی جعل عناوین از جمله عناوین پزشکی و استفاده بلاوجه از این عناوین مستوجب مجازات کیفری می باشد ماده ۵۲۳ قانون مجازات اسلامی همچنین ماده ۱۶ قانون جرایم رایانه ای در مواردی که یک شخص با نشان دادن مدارک تقلبی جعلی به وسیله ابزار الکترونیکی خود را پزشک معرفی نماید و یا اینکه مدارک ساختگی مبنی بر پزشک بودن خود معرفی نماید جرم مرتکب شده و قابل مجازات کیفری است.

برپایی موسسات پزشکی غیر قانونی

ماده ۱ قانون مربوط به مقررات امور پزشکی دارویی و مواد خوردنی آشامیدنی درباره تاسیس موسسات پزشکی غیر مجاز بیان داشته است ایجاد هر نوع موسسه پزشکی، بیمارستان و غیره به هر نوع عنوان باید با اجازه و پروانه وزارت بهداشت به کسب مجوز باشد.

هرکس که تصدی مربوط به امور این اعمال را داشته باشد و چنین مجوزهایی را دریافت نکرده باشد عمل غیر قانونی انجام داده  به موجب قانون بایستی به مجازات مقرر برسد.

همچنین در ماده ۳ این قانون نیز بیان شده است که هرکس بدون داشتن پروانه رسمی پزشکی داروسازی به انجام این امور بپردازد یا بدون اخذ مجوز از وزارت بهداشت موسسه پزشکی دایر نماید یا این که مجوز و پروانه خود را به دیگری واگذار کند بلافاصله این محل از طرف وزارت بهداشت تعطیل شده و به حبس از ۶ ماه تا ۲ سال و پرداخت غرامت محکوم خواهد شد.

رسیدگی به جرایم پزشکی و تخلفات پزشکی

 رسیدگی به جرایم پزشکی

رسیدگی به جرایمی که به موجب قانون مجازات اسلامی برای پزشکان جرم انگاری شده در صلاحیت دادسرای ویژه جرایم پزشکی بوده و با طرح شکایت در این مرجع به به اتهامات مطرح شده رسیدگی می شود.

رسیدگی به تخلفات پزشکی

رسیدگی به امور که دارید تخلفات پزشکی و تخطی از قوانین صنفی پزشکان می‌باشد در حیطه صلاحیت دادسرای انتظامی  پزشکان می باشد از طریق نظام پزشکی قابل پیگیری است.

وکیل حقوقی جرایم پزشکی و تخلفات پزشکی

در صورت نیاز به مشاوره در خصوص جرایم پزشکی برای مشاوره تلفنی، آنلاین و حضوری با بهترین وکیل در خصوص جرائم پزشکی در تهران و شهرستانها همچنین برای استفاده از تجارب وکلای جرایم پزشکی استخدام بهترین وکیل جرایم پزشکی برای پرونده خودتان میتوانید با گروه وکلای ایران دادفر از طریق راه های ارتباطی تماس برقرار کنید.

دعاوی پزشکی

مشاوره دعوای کیفری

وکیل دادگستری

مشاوره حقوقی