بایگانی دسته‌ی: نفقه
نفقه چیست ؟
به طور کلی در اصطلاح حقوقی نفقه به مخارج زندگی روزمره و مایحتاج زندگی روزمره یک شخص از قبیل خوراک و پوشاک و مسکن و هزینه های درمان و تحصیل گفته می شود. بر اساس قانون مدنی نفقه به دو نوع تقسیم بندی می شود نفقه زوجه یعنی هزینه های زندگی زن و دیگری نفقه اقارب به معنی هزینه زندگی خویشاوندان نزدیک.
نفقه زوجه
بر اساس تحریف که ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی از نفقه ارائه داده است: «نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن ، البسه ، غذا، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض». همان طور که از متن ماده فهمیده میشود تمام هزینه های متعارف زندگی زن در تعریف نفقه گنجانده شده است.
ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی ذکر شده است که در عقد دائم نفقه زن به عهده شوهر می¬باشد بنابراین زن در عقد موقت نفقه ندارد یعنی شوهر ملزم به پرداخت نفقه در عقد موقت نیست اما مهریه از ارکان عقد موقت می باشد و موقت بدون مهریه باطل است.
نفقه اقارب(خویشاوندان)
در مورد نفقه اقارب در قانون مدنی در ماده ۱۱۹۶ ثبت شده است این ماده بیان داشته است: «درروابط بین اقارب فقط اقارب نسبی درخط عمودی اعم ازصعودی یانزولی ملزم به انفاق یکدیگرند». بنابر توضیحات ماده تنها کسانی که رابطه خویشاوندی خونی دارند یعنی پدر و فرزند و نوه یا مادر و فرزند و نوه مکلف به پرداخت نفقه به یکدیگر می باشند.
تفاوت نفقه زن و نفقه اقارب(خویشاوندان)
عدم استطاعت(توانایی مالی)
بر خلاف نفقه زوجه که بر اساس قانون استطاعت مالی و توان مالی زن نقشی در آن ندارد و زن هرچقدر هم ثروتمند و بی نیاز از پرداخت نفقه شوهر باشد میتواند نفقه خود را از شوهر مطالبه کند و شوهر موظف به پرداخت نفقه به همسر خود می باشد. اما شرط پرداخت نفقه اقارب این است که یکی از اقارب توان امرار معاش و تهیه مخارج زندگی روزمره خود را نداشته باشد در این صورت پدر و یا فرزند او موظف است مخارج زندگی او را تأمین نماید.
همچنین استطاعت مالی مرد نیز در اصل استحقاق زن برای نفقه زوجهتاثیری ندارد یعنی اگر مرد فقیر و بی پول هم باشد باز هم موظف به پرداخت نفقه همسر خود است. اما در خصوص نفقه خویشاوندان این گونه نیست یعنی شرط اینکه شخصی به خویشاوند خود نفقه پرداخت کند این است که شخص پرداخت کننده نفقه توان مالی برای پرداخت نفقه داشته باشد و در صورتی که امکان و توان مالی پرداخت را نداشته باشد از این وظیفه معاف است.
نفقه گذشته(معوق)
بر اساس قانون مدنی نفقه گذشته و نفقه معوقه زن از شوهر قابل مطالبه است پس اگر شوهر برای مدتی به زن خود نفقه ندهد زن میتواند از دادگاه الزام مرد پرداخت نفقه معوق را بخواهد. اما نفقه گذشته عوارض و خویشاوندان قانون قابل مطالبه نیست اگر شخصی پدر نیازمند یا فرزند نیازمند داشته باشد و نفقه گذشته آنها را پرداخت نکرده باشد شخص نفقه گیرنده نمی تواند برای نفقه معوق خود به شخص نفقه دهنده مراجعه نماید.
توجه به وضعیت نفقه گیرنده
بر اساس قانون مدنی نفقه همسر با توجه به شرایط و ویژگی‌های زندگی او در خانه پدر و همچنین شان و طبقه اجتماعی زن تعیین می گردد چنانکه اگر زن در خانه پدر خود عادت خدمتکار داشته شوهر نیز موظف است برای او خدمتکار استخدام کند. اما در خصوص نفقه اقارب چنین شرایطی وجود ندارد و نفقه دهنده صرفاً موظف است که نیازهای متعارف و معمول زندگی شخص نفقه گیرنده را فراهم نماید و وضعیت و طبقه اجتماعی نفقه گیرنده برای میزان و نوع نفقه تعیین کننده نیست.
تقدم نفقه زوجه بر نفقه خویشاوندان
قانون مدنی صراحت اعلام داشته است که نفقه زوجه برای شوهر بر نفقه خویشاوندان ارجحیت و تقدم دارد پس اگر شخصی دارای همسر دائمی باشد و همچنین خویشاوندان واجب النفقه هم داشته باشد در بین این دو نفر که بر عهده او واجب و ثابت است نفقه همسراولویت دارد.
نکته جالب توجه اینجاست که اگر شخصی همسر دائمی و فرزند داشته باشد و فقط توانایی پرداخت نفقه یکی از آن دو را داشته باشد قانون موظف است که نفقه همسر را پرداخت کند .
آیا هزینه های تحصیل جزو نفقه است؟
تفسیر ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی در خصوص اینکه آیا مخارج تحصیل همسر به عهده مرد میباشد یا خیر اختلاف نظر وجود دارد اما از ظاهر ماده که بیان داشته است تمامی هزینه های متعارف و معمول زندگی همسر به عهده شوهر میباشد می توان چنین گفت که هزینه های تحصیل نیز امروزه از هزینه های واجب و قطعی زندگی می باشد اگر شوهر موظف است تمام هزینه های متعارف زندگی زن را فراهم کند هزینه تحصیل نیز جزوه هزینه های متعارف زندگی زن می باشد.
شرط پرداخت نفقه
اگر زنی همسر دائمی مردی باشد قانون مدنی برای دریافت نفقه از طرف زن شرط خاصی را تعیین نکرده مگر شرط تمکین. بر اساس ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی هرگاه زن بدون مانع مشروع ازادای وظایف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهدبود پس اگر زن از نظر شرعی آمادگی تمکین از همسر خود را داشته باشد و با این حال از انجام وظایف زوجیت خود امتناع کند استحقاق خود را برای دریافت نفقه از دست می دهد. البته در این ماده منظور از وظایف زوجیت همان وظایف زناشویی و امکان تمتع جنسی میباشد.
ناتوانی مرد از پرداخت نفقه
اگر زن به دادگاه مراجعه کرده و نفقه معوقه خود را از مرد مطالبه نماید و او را محکوم به پرداخت نفقه کند و مرد نیز طرح دعوای اعسارثابت نماید که مالی ندارد و از پرداخت نفقه واقعاً ناتوان است زن باید برای مخارج خود چه کند؟ در این حالت چون امکان الزام مرد به پرداخت نفقه وجود ندارد و مرد نیز مالی ندارد که از آن محل بتوان نفقه را استیفا کرد برای زن چاره‌ای جز طرح دعوای طلاق به استناد ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی نمی ماند.
بر این اساس زن باید به دادگاه مراجعه کرده و با ارائه مدارک اعسار مرد و همچنین گواهی اجرای احکام مبنی بر عدم امکان الزام مرد به پرداخت نفقه تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش نماید و پس از صدور گواهی عدم امکان سازش با رای دادگاه به وکالت از شوهر خود اقدام به اجرای صیغه طلاق نماید.
البته در مدتی که زن نیازمند نفقه است و شوهر نیز از پرداخت نفقه به او عاجز است قانون خویشاوندان نزدیک او مثل پدر یا فرزند بر اساس قواعد نفقه اقارب موظف هستند که مخارج زندگی او را تأمین نماید.
وکیل نفقه
برای دریافت مشاوره از بهترین وکیل خانواده همچنین استفاده از کمک بهترین وکیل نفقه می توانید با راه های ارتباطی با گروه وکلای ایران دادفر تماس گرفته و مشکلات دعاوی خانوادگی خود را فوراً حل و فصل نماید.
