در این مطلب از ایران دادفر به برسی موضوع جهیزیه، نحوه استرداد جهیزیه، و قوانین حاکم بر این موضوع و مشاوره حقوقی وکیل دادگستری برای این موضوع میپردازیم

جهیزیه چیست؟

در هیچ یک از متون قانونی تعریف دقیق و کامل از جهیزیه ارائه نشده است و اصولاً جهیزیه امری است که بر اساس عرف در خانواده های ایرانی جا افتاده است. به طور کلی جهیزیه به اموال منقولی گفته می شود که زوجه برای استفاده و راحتی در زندگی مشترک و یا برای تزیین خانه ای که در آن زندگی مشترک می نمایند تهیه نموده و با خود به خانه مشترک می برد.

باید دانست زن وقتی جهیزیه را به خانه شوهر می‌آورد و مورد استفاده قرار داده واجازه استفاده از آن را به شوهر می دهد به این معنی نیست که از مالکیت آنها رویگردان شده و این مالکیت را به طرف مقابل خود منتقل کرده است. چرا که بر اساس قانون زن وظیفه ای برای آوردن جهیزیه در زندگی مشترک ندارد و تهیه اقلام جهیزیه قانون به عهده مرد میباشد پس آوردن جهیزیه به معنی انصراف از مالکیت آن را برای زن نیست.

نکته مهم دیگری که در خصوص جهیزیه باید گفته شود این است که اقلامی که مرد در طول زندگی مشترک تهیه می نماید،حتی وسایل واثاثیه ای که پس از خراب شدن و مستهلک شدن اقلام جهیزیه در جایگزینی وسایل خراب شده خریداری می شوند جزء جهیزیه زن محسوب نشده و داخل در دارایی مرد هستند و متعلق به مرد شمرده می شوند.

روش های اهداء جهیزیه

بر اساس قانون مدنی تهیه جهیزیه و کلیه وسایل و لوازم مربوط به رفاه در زندگی زناشویی و زندگی مشترک به عهده شوهر میباشد. اما بر اساس عرفی که در بسیاری از مناطق کشور ما  به صورت عرف جا افتاده در آمده و تمام خانواده ها از این موضوع پیروی می‌کنند سنت اهدای جهیزیه از طرف خانواده عروس در زمان آغاز زندگی مشترک می باشد.

اهدای جهیزیه در عرف به  دو صورت  انجام می پذیرد اول این که طرفین لیست و سیاهه ای از اقلام وسایل اهدایی از طرف خانواده عروس تهیه نموده و اعلام می نمایند که این وسایل برای زندگی مشترک از طرف زوج تهیه شده است. این لیست تهیه شده به امضای شوهر و برخی از حاضرین و شهود می‌رسد.

حالت دوم این است که این اقلام اهدایی بدون اینکه لیست و فهرستی از آن ها تهیه شود وارد زندگی مشترک وارد شده و مورد استفاده طرفین قرار می‌گیرد.

استرداد جهیزیه با سیاهه

از آنجایی که در کشورمان تهیه سیاهه لیست اقلام جهیزیه بسیار رایج بوده و در اکثر مناطق کشور ما این لیست سیاه تهیه شده و به امضای شهود و طرفین می‌رسند اکثر دعاوی که در خصوص استرداد جهیزیه مطرح می‌شوند به استناد لیست جهیزیه هستند.

از آنجا که لیست جهیزیه به دلیل این که به امضای شوهر رسیده و همچنین در ذیل آن احتمالاً شهودی هم صحت این لیست را تایید کردند از لحاظ قانونی به عنوان سند عادی برای طرفین الزام آور بوده و در دادگاه قابل استناد میباشد.

پس در دعوی استرداد جهیزیه که مستند به لیست یا سیاهه اقلام جهیزیه می باشند، کار زوجه یا وکیل او برای استرداد جهیزیه بسیار ساده‌تربوده و بر اساس سند عادی که بین خود امضا نمودند می تواند مرد را به بازگرداندن اقلام جهیزیه در لیستی که امضا کرده است الزام نماید.

استرداد جهیزیه بدون لیست سیاهه

اگر پس از آوردن جهیزیه توسط زن به منزل مشترک از اقلامی که وارد زندگی مشترک شده به عنوان جهیزیه لیست و سیاه تهیه نشده باشد کار اثباتی برای استرداد جهیزیه در دادگاه مشکل تر خواهد بود. در این صورت زن باید به سایر اسناد و مدارک و مستندات اثبات کننده وجود جهیزیه و اهدای جهیزیه از طرف خانواده زوجه استناد کند.

مثلاً در این خصوص می توان فاکتورهای خریدکه نزد خانواده زوج موجود است همچنین رسید ها و فیش های تراکنش مربوط به پرداختی‌های زمان خرید جهیزیه در دادخواست استناد نمود و همچنین اگر شهودی در این خصوص موجود باشند می توانند در دادگاه درباره موضوع جهیزیه و اقلام آن و جزئیات آن شهادت دهند البته پذیرش اعتبار این شهادت به عهده مرجع رسیدگی کننده میباشد.

در این صورت بهتر است اگر سیاه و لیستی از جهیزیه نیز تهیه نشده است پس از آوردن جهیزیه به منزل مشترک توسط زن و یا بستگان او لیستی از جهیزیه تهیه شده و در حضور شهودی به امضای زوج برسد تا در زمان بروز اختلاف در بین زوج و برای استرداد جهیزیه بتوان به آن استناد کرد.

خارج کردن جهیزیه توسط زن

همانطور که گفته شده و بر اساس اصول عمومی حقوقی آنچه زن به عنوان جهیزیه وارد زندگی مشترک کرده مایملک او بوده و هست. بر اساس اصل آزادی تصرف اشخاص در مایملک خود که در ماده 30 قانون مدنی مطرح شده است هر مالکی نسبت به مایملک خود به همه گونه استفاده و انتفاع دارد مگر در مواردی که قانون استثنا کرده باشد.

پس زن آزادانه می تواند جهیزیه خود را بدون اینکه نیاز به اجازه از کسی داشته باشد و یا اینکه با مانع قانونی و مشکلات حقوقی مطرح بشود از منزل خارج نماید. البته باید به این موضوع دقت داشت که زن میتواند صرفاً اقلامی را که در لیست جهیزیه به امضا شوهر رسیده است به این طریق از منزل خارج نماید و در صورتی که وسایل دیگری که توسط مرد خریداری شده است از منزل خارج شود ممکن است عواقب حقوقی برای زن داشته باشد.

شکایت از شوهر در خصوص جهیزیه

اگر مرد در مورد اموالی که زن به عنوان جهیزیه وارد زندگی مشترک کرده است دست به اقداماتی از قبیل خارج کردن اموال بدون اجازه زن از زندگی مشترک و فروش آنها و یا تلف کردن این اموال را انجام دهد سوالی  که در اینجا مطرح می‌شود این است که آیا می توان مرد را به عنوان جرایمی مثل خیانت در امانت یا انتقال مال غیر و یا سرقت مورد تعقیب کیفری قرارداد؟

به طور کلی باید گفت برخورد در مراجع کیفری در خصوص روابط زندگی مشترک بین زن و شوهر بانوی از ملاحظه کاری و در نظر گرفتن شرایط و اصول زندگی مشترک انجام می پذیرد. یعنی هر چند شرایط افعالی که از طرف مرد انجام شده بر تعریف جرایم فوق منطبق باشد چون رابطه که بین طرفین موجود است رابطه احساسی و عاطفی و متفاوت از روابط و احساسات بین اشخاص دیگر می باشد دادگاه ها نیز در این موارد معمولاً به بررسی پرداخته و در خصوص دعاوی فوق با احتیاط بیشتری نسبت به محکومیت زوجین اقدام به صدور رای می نمایند.

مشاوره حقوقی استرداد جهیزیه

برای مشاوره تخصصی حضوری تلفنی و آنلاین با بهترین وکیل استرداد جهیزیه تهران در خصوص دعوای خود همچنین برای استفاده از تجربیات وکلای متخصص خانواده گروه وکلای تهران دادفر می‌توانید از راه‌های ارتباطی گروه استفاده کنید.

وکیل دعاوی حقوقی

مشاوره حقوقی خانواده