بایگانی دسته‌ی: اثبات نسب

 نسب (رابطه والدین با فرزند) چیست؟

اثبات نسب: نسب در لغت به معنی خویشاوندی و نژاد است و در اصطلاح حقوقی عبارت است از رابطه خویشاوندی بین دو نفر که یکی از نسل دیگری یا هر دو از نسل شخصی ثالثی باشند و به تعبیر دیگر  نسب علاقه ای است بین دو نفر که به سبب تولد یکی از آنها از دیگری یا تولدشان از شخص ثالثی حادث می شود.

منشاء قرابت نسبی چیست؟

منشا قرابت نسبی رابطه جنسی است و رابطه جنسی بین زن و مرد هم بر دو نوع است اول رابطه زن و مردی که ازدواج صحیح بین آنها واقع شده است و رابطه زن و مردی که عقد ازدواج صحیح بین انها بر قرار نیست و این نوع خود بر دو دسته تقسیم می شود ؛ زنا و شبهه.

بچه متولد از لقاح مصنوعی در حکم بچه متولد از نزدیکی بین زن و مرد است یعنی اگر بین زن و مرد نکاح صحیح موجود باشد طفل متولد شده نیز ناشی از نکاح صحیح می باشد.

فرزند مشروع کدام است؟

رابطه بین زن ومرد و آثار ناشی از آن در دو دسته قابل تقسیم است. اگر این رابطه از نظر قانونی دارای شرایط صحیح ازدواج در قانون کشور  باشد ، صحیح محسوب شود و قانونگذار آثار این رابطه را هم از جمله تولد کودک ، می پذیرد پس فرزند ناشی از این رابطه فرزند مشروع است در غیر این صورت این رابطه و آثار آن نیز پذیرفته نیست مگر قانون آن را صراحتا به رسمیت شناخته باشد یا راه حل دیگری ارائه داده باشد.

در باره فرزند مشروع در قانون مدنی در ماده 1158 صحبت شده است . این ماده اشاره میکند :” طفل متولد در زمان زوجیت ملحق به شوهر است مشروط به اینکه از زمان نزدیکی تا زمان تولد کمتر از شش ماه و بیشتر از ده ماه نگذشته باشد”. این ماده در حقوق ایران به اماره فراش معروف است و با تحقق شرایط مندرج در ماده فوق کودک ملحق و منتسب به والدین خود می گردد و فرزند قانونی و مشروع آنها محسوب می گردد و پدر و مادر نیازی به اثبات این موضوع ندارند.

بنابر تعریف ماده 1158 فرزند مشروع فرزندی است که :

اولا: متولد در زمان زوجیت باشد یعنی پدر و مادر او زن وشوهر باشند.

ثانیا: کودک در فاصله ای که کمتر از شش ماه و بیشتر از ده ماه از تماس جنسی پدر و مادر نگذشته باشد به دنیا بیاید.

نتیجه نامشروع بودن نسب فرزند چیست ؟

در حقوق بین الملل نیز در بین کشورهای مختلف مشروعیت با همین اوصاف و عنوان مورد بررسی قرار گرفته و اثر عمده آن نیز در قوانین ارث موثر می باشد می باشد مثلا در اتحادیه اروپا از زمان تصویب کنوانسیون وضعیت حقوقی کودکان متولد ازرابطه خارج از ازدواج تمام کودکان متولد شده در کشورهایی که کنوانسیون را پذیرفته اند دارای حقوقی که در کنوانسیون ذکر شده خواهند بود که تقریبا برابر با کودک مشروع است .

این در حالی است که در بسیاری از نقاط جهان مادرانی که فرزندان خارج از رابطه ازدواج به دنیا می آورند خود و فرزندانشان در معرض خشونت و محرومیت های جدی از حقوق اجتماعی قرار می گیرند و حتی در برخی از کشورها کشتن این زن با فرزند او به دست نزدیکان به اصطلاح قتل شرافتمندانه تلقی می شود.

مثلا در کشور ما نیز بر اساس قانون مدنی کودکی که حاصل از رابطه مشروع نباشد از نظر نسب ملحق به پدر نبوده و در قوانین ارث هم از پدر و مادر خود ارث نمی برد و از لحاظ قانونی هم مستحق نفقه نمی باشد.

ویژگی های نسب مشروع فرزند

شرط رابطه زناشویی

وجود رابطه زناشویی بین والدین اولین شرط مشروعیت فرزند حاصل از نزدیکی آنهاست. یعنی طفلی که از رابطه آزاد بین زن و مرد به وجود بیاید فرزند مشروع آنها نخواهد بود.

منظور از رابطه زناشویی نکاحی است که قانون بر آن صحه گذاشته است هرچند که زن و شوهر اعتقاد یا آگاهی بر این موضوع نداشته باشند.

فرزند متولد از شبهه کیست؟

گاهی اتفاق می افتد که زن و مردی غریبه به اعتقاد رابطه زناشویی یعنی به این خیال که زن و شوهر هستندبا یکدیگر نزدیکی و آمیزش میکنند به این تماس در اصطلاح حقوقی نزدیکی به شبهه گفته می شود.ماده 1165 قانون مدنی در این باره بیان داشته است :”طفل متولد از نزدیکی به شبهه فقط ملحق به طرفی می شود که در اشتباه بوده است و در صورتی که هر دو طرف در اشتباه بوده اند ملحق به هر دو می شود”.

همچنین اگر زنی با تهدید و اکراه وادار به آمیزش با مرد غریبه ای شود و از این آمیزش فرزندی متولد شود بنا بر مستفاد از ماده 884 قانون مدنی کودک به دنیا آمده فرزند مشروع مادر تلقی شده ولی رابطه اش با پدر مورد تایید قانونگذار نمی باشد.

صرف زن و شوهر بودن والدین کودک برای اینکه بگوییم کودک متولد شده دارای نسب قانونی است کافی نیست بلکه نطفه کودک هم باید در وقتی منعقد شده باشد که مرد و زن در نکاح همدیگر بوده اند و اگر بعد از بسته شدن نطفه به همسری هم در آیند نسب طفل حاصل مشروع نخواهد بود.

شرط تماس جنسی بین زن و مرد و تولد کودک در فاصله مقرر

علاوه بر اینکه بین زن و مرد در زمان انعقاد نطفه باید علقه زوجیت بر قرار باشد شرط دیگری هم برای مشروع بودن نسب کودک ضروری است و آن این است که از تاریخ تماس جنسی بین زن و مرد و تولد کودک کمتر از شش ما او بیشتر از ده ماه نگذشته باشد.

علت اینکه مقنن مدت شش تا ده ماه را مقرر کرده است این است که حد اقل مدت بارداری  شش ماه و حد اکثر آن ده ماه است.

یعنی بسیار به ندرت اتفاق می افتد که طفلی در رحم مادر کمتر از شش ماه بماند و قابلیت حیات داشته باشد و دوران حمل نیز معمولا کمتر از ده ماه نخواهد بود. به همین علت مقنن آن را به عنوان اقل و اکثر مدت مدت بارداری تعین کرده است.

دعوای نفی نسب

وکیل پدری که نسب فرزندش را منکر می شود و ادعا می کند که پدرمشروع و واقعی کودک نیست می بایستی یکی از دو راه را برای طرح دعوا در دادگاه انتخاب کند:

اینکه عدم تحقق اماره فراش را ثابت کند

یعنی اینکه ثابت نماید که بین او و مادر کودک در زمان انعقاد نطفه علقه زوجیت نبوده است یا اگر رابطه زوجیت موجود بوده بین آنها تماس جنسی برقرار نشده است و اگر رابطه زوجیت موجود بوده و تماس جنسی هم بر قرار شده از تاریخ آخرین تماس جنسی تا تولد کودک بیش از ده ماه گذشته است.

اینکه با قبول شرایط تحقق اماره فراش مدعی عدم الحاق کودک به خود و در نتیجه زنای همسرش بشو

یعنی در دادگاه ثابت کند هر چند که او و مادر کودک زن و شوهر بوده اند و با یکدیگر آمیزش هم داشته اند و کودک در فاصله بین شش تا ده ماه از آمیزش متولد شده است اما همسر وی با مرد دیگری هم رابطه داشته است و کودک محصول آن رابطه است و به وی تعلق ندارد.و این موضوع را می توان با دلایل محکمه پسند از  پزشکی اثبات کرد.

نتیجه قبول هر دو دعوی یکسان است یعنی با اثبات دعوی در دادگاه نسب طفل نسبت به مدعی از بین می رود اما بین آنها وجوه افتراقی وجود دارد.

تفاوت بین دو نوع دعوی برای نفی نسب

ادعای عدم تحقق اماره فراش نه تنها از پدر بلکه از هر ذینفع دیگری نیز پذیرفته است. فرضا اگر زن و شوهر کودکی را به فرزندی پذیرفته و برای او به نام خود شناسنامه بگیرند و پس از چند سال مرد فوت کند وارث و بستگان نسبی مرد می توانند حین اعتراض به انحصار وراثتی که کودک را فرزند مشروع معرفی کرده  عدم الحاق کودک به پدر را اثبات کنند .

ادعای عدم تحقق اماره فراش را ممکن است هر زمان در دادگاه مطرح نمود حال آنکه اثبات خلاف اماره فراش که فقط از پدر پذیرفته است باید در مدتی که عادتا پس از اطلاع پدر از تولد طفل برای امکان اقامه دعوی کافی می باشد اقامه گردد و به استناد ماده 1162 قانون مدنی دعوی مذبور به هر حال پس از انقضاء دو ماه از تاریخ اطلاع یافتن شوهر از تولد فرزند مسموع نخواهد بود در صورتی که شوهر مطلع از تاریخ تولد حقیقی کودک نباشد و تاریخ واقعی تولد را از او پنهان کرده باشند مدت مرور زمان دعوی نفی ولد دو ماه از تاریخ کشف این فریب خواهد بود.

برای ارتباط با بهترین وکیل نسب و رابطه پدر و فرزندی در تهران و دریافت مشاوره حقوقی تلفنی و حضوری و آنلاین نسب و اثبات یا نفی رابطه والدین با فرزند می توانید با گروه وکلای ایران دادفر از طریق راههای ارتباطی ما تماس بگیرید.

مشاوره دعاوی خانواده

وکیل دادگستری

مشاوره حقوقی